Scherp gemonitord en circulair water als ultiem doel.
De bedrijven op het Chemelot terrein nemen oppervlaktewater in en lozen ook afvalwater. Circle Waste Water Services zuivert het afvalwater van alle fabrieken op Chemelot en voldoet daarbij aan de strenge Nederlandse én Europese wetgeving. Voor Chemelot zijn de eisen vastgelegd in de watervergunning van december 2020, afgegeven door Waterschap Limburg en in de natuurvergunning van juli 2018, afgegeven door de Provincie Limburg. Deze vergunningen houden rekening met de ecologie van de (Grens)maas en de drinkwaterwinning stroomafwaarts.
We vinden waterkwaliteit heel belangrijk en doen daarom ons uiterste best om te voldoen aan de vergunningsnormen en de lozing steeds verder te verminderen. Daarbij controleren we de kwaliteit van het gezuiverde water continue. Daarnaast nemen we gerichte reductiemaatregelen en onderzoeken we de mogelijkheden van een circulair watersysteem, waarin lozingen tot (bijna) nul worden teruggebracht.
Hoe werkt onze waterzuivering?
Op Chemelot verzamelt Circle Wastewater Services afvalwater van meer dan 60 fabrieken, inclusief regenwater en huishoudelijk water. Fabrieken spannen zich in om te voorkomen dat stoffen in het afvalwater terecht komen. Vanuit de fabrieken gaat het afvalwater via het rioolstelsel op Chemelot naar de zuiveringsinstallatie, de Integrale Afvalwater Zuiverings Installatie (IAZI) in Stein.
Ons zuiveringssysteem behandelt het water in 5 stappen:
- Inzameling – via zwaartekracht naar één centrale installatie,
- Voorzuivering –bezinkbare en drijvende deeltjes (zoals zand en microplastics) worden verwijderd.
- Biologische zuivering – bacteriën breken verontreinigingen af.
- Bezinking – slib zakt naar de bodem, het gezuiverde water wordt geloosd.
- Monitoring – 24/7 kwaliteitscontrole van het gezuiverde water.
De IAZI zorgt voor een hele grote vermindering van de hoeveelheid stoffen die uiteindelijk wordt geloosd. De capaciteit van de IAZI komt overeen met de capaciteit van een waterzuiveringsinstallatie voor de verwerking van afvalwater van ca. 1 miljoen inwoners.
Wat zit er nog in het gezuiverde water?
In de vergunning staat een lijst van meer dan 600 stoffen die in het afvalwater zouden kunnen en mogen zitten. Aan deze stoffen zijn strenge normen gesteld en andere stoffen mogen er ook niet inzitten. In de praktijk worden veel minder stoffen geloosd. De stoffen die wel geloosd worden zijn bijvoorbeeld zouten die niet in de biologische afvalwaterzuivering verwijderd worden. Voor deze stoffen blijft de concentratie onder de toegestane concentratie.
Hoe zit het met microplastics, PFAS en ‘zeer zorgwekkende stoffen’?
Microplastics
Chemelot monitort sinds 2021 de microplastics in het geloosde afvalwater. Uit de eerste metingen bleek dat dit ca. 3000 kg/jr was. In 2023 zijn er maatregelen getroffen waardoor de hoeveelheid geloosde microplastics met 66% is gereduceerd. Onderzoek van Rijkswaterstaat laat zien dat er jaarlijks ongeveer 200.000 kg microplastics van over de grens Nederland binnenkomt via de Maas. Het afvalwater van Chemelot voegt daar ca 0,5% aan toe en het streven is om dit verder terug te dringen.
PFAS
PFAS of PFAS houdende producten worden niet geproduceerd op Chemelot. In het verleden is wel blusmiddel waarin PFAS zitten gebruikt, maar dit is grotendeels vervangen en we werken aan totale uitfasering hiervan.
Overige stoffen
Sommige stoffen hebben in de media extra aandacht gekregen.
- Pyrazool: In 2015 is er een periode geweest waarin pyrazool onvoldoende afgebroken werd en in onverwacht hoge concentraties in de Maas werd gevonden. In die tijd was er nog geen aparte norm voor pyrazool. Inmiddels is er een strenge norm in de vergunning opgenomen, zijn er maatregelen genomen om hieraan te kunnen voldoen en hebben we (als enige ter wereld) een on-line analyzer geïnstalleerd om deze stof optimaal te kunnen monitoren.
- Melamine: In 2016 kreeg de aanwezigheid van Melamine in het water meer aandacht, vanwege zorgen vanuit het drinkwaterbedrijf. Ook voor Melamine is er nu een strenge norm in de vergunning opgenomen en zijn er maatregelen genomen om hieraan te kunnen voldoen en is een on-line analyzer geïnstalleerd.
- AMPA: de drinkwaterbedrijven konden de hoeveelheid AMPA die in de Maas zat onvoldoende verwijderen in hun zuiveringsinstallaties. Vanwege de grote bijdrage van Chemelot aan de AMPA in de Maas, zijn er maatregelen genomen om de stof die tot AMPA leidt niet meer te gebruiken en te vervangen door andere stoffen.
- Vanadium: in de vergunning is een normverlaging voor vanadium opgenomen. Recent is een nieuwe uitvinding op de markt gekomen die milieutechnisch beter is (minder energieverbruik, afvalstoffen en waterverbruik), dan de techniek die in de afgelopen jaren ontwikkeld is voor reductie van vanadium bij de fabriek. Deze nieuwe uitvinding wordt nu verder onderzocht.
- Cyanide: onder normale omstandigheden wordt cyanide in de IAZI zeer goed afgebroken. Tijdens groot onderhoud aan de IAZI (elke 15 jaar) is enkele malen de cyanide afbraak niet optimaal geweest waardoor concentratie net boven de vergunningsnorm is uitgekomen.
Duurzaam watergebruik
Chemelot gebruikt jaarlijks ca. 45 miljoen m³ oppervlaktewater en geen drinkwater. Binnen het programma Circulair Water voor Chemelot onderzoeken we hergebruik van gezuiverd afvalwater, zodat we minder water hoeven in te nemen.
Chemelot streeft naar een circulaire waterhuishouding met als doel 100% gezuiverd afvalwater te hergebruiken voor proces- en koelwater, zodat structurele lozing naar de Maas afneemt naar (bijna) nul.
Tegelijk werken we de komende jaren in lijn met de vergunningsvoorwaarden verder aan een gefaseerde reductie van specifieke stoffen.